Media Review: Fars News Agency and the Fabricated Tragedy of Chain Poisonings from the Perspective of Children

“Observation” and “interview” are two tools that journalists have relied on for years, even when they have reliable information. They strive to address aspects of an observable event and engage parties involved who are capable and willing to speak about it.

Interviewing-conversation is perhaps the most useful content generation tool, as it lacks the difficulties and complexities of other forms of journalism such as investigative reporting or watchdog journalism. The information provided in an interview is generally reliable and credible, but interviews are not without flaws and errors. Factors such as the identity of the interviewee, the questions asked, the influence of time and place on the responses, or the interviewee’s intention to mislead the reporter and the audience are all factors that can undermine the credibility of the produced content.

These challenges exist even when the journalist is impartial, professional, and independent. However, if the journalist conducts a biased interview, designs questions to achieve predetermined answers, or intentionally selects inappropriate interviewees, errors increase, and the produced content can be perceived as disinformation and fabrication.

This method is frequently utilized by government-controlled media and propaganda apparatus. For example, take a look at this report from Fars News Agency, titled “Unspoken Stories of Students’ Poisoning from the Perspective of Adolescents/ Teaching Poisoning Students through Telegram Channels” published on February 25, 2023.

In this report, Fars News Agency has summoned four children and students to interview them. The agency has not published its own questions, except for one question mentioned at the end of the report. It is unclear what was asked, but the agency has only published the narratives of these four children about the poisoning of girls in schools and their analysis of the events.

These four children, all dressed in black chadors, have been called as eyewitnesses to this roundtable discussion. They narrated the story as follows:

“The first time I heard about this issue was in Bahman month (January/February). My brother is studying at Qom University and he said that students were being poisoned in some schools. At first, I thought it was like other rumors that circulate among people to undermine their morale. Until last week, I heard news that this incident has happened to Qom students. First, I examined different aspects of the case because I am not the type to ignore such matters and accept them blindly. I researched it and realized that these incidents had actually occurred in the previous months. But recently, it has become a media topic. The same symptoms of dizziness, throat burning, and slight numbness were present.”

His Holiness (referring to a religious figure) says that this year we are making progress with great effort, and our engine of knowledge is becoming faster every moment. The enemy does not want this, meaning they want to keep us away from education and our knowledge and make our impact on society diminish. They want to make life difficult for people and claim that every incident is a sign of overthrowing the government. As the children in our class were saying that children were dying, causing them to be paralyzed for life, when I heard the rumors, the first thing I did was to enlighten them about why this incident happened. What has been the history of hypocrites in this matter?

Even though I have read the history of this incident, which happened exactly in 2003, or similar incidents have occurred in Afghanistan as well. The enemy’s goal is to say that they don’t care about girls and women’s value and importance, and they keep you away from real freedom. However, this is completely untrue, and they impose on us what they themselves want. In my opinion, the role of a female mujahid, a Shia woman, a Muslim woman in these cases is to first try to clarify. Clarification is an absolute and urgent duty that must be done as quickly as possible, and our country is very behind in the media. We are just compensating for these backwardnesses, and if we are supposed to progress at the same speed with science and advancement, Iran will undoubtedly be at the forefront of advanced countries, and even the enemy cannot look left at it.

– Today at our school, one of the students had brought pepper spray and alcohol. He wanted to mix them together and say that they attacked our school and want to kill us all. I and another student realized it and informed the management, and he was taken to the Ministry of Education. They had told him in one of the Telegram groups to do this, mix various sprays and distribute them in classrooms to make people think that the Islamic Republic does not want girls to study. They told him that if he did this, they would give him 200,000 tomans. I also said that we would give him four times that amount, why do you want to do this? Are the lives of your friends and classmates so worthless that you want to do this? He said: This country is not worth staying in.

– When the students raised the issue of poisoning in class, the teacher had no opinion and asked me for my opinion. I said in my opinion, these poisonings are a plan to hold the country back from progress. We didn’t have many female mujahids who played an important role in the country. We had doctors and engineers in various fields.

– It was the last bell. All the students were in the prayer hall because we had a celebration, and we were supposed to have the last half hour of class, but this happened. The children were complaining that there was a smell and we had a fever, and some of them had a fever. Of course, there was a smell, a smell like sulfur and the smell of ampoules. One of the kids in the class also felt a bit unwell, but they washed his face and he got better. An ambulance didn’t come, and we all went home. Now they have arrested the neck of the system and say that because the girls protested, they want to take revenge on the girls and want the girls not to study. But I say, why should a government that doesn’t want its girls to study build so many girls’ schools, employ so many teachers for girls’ schools, and spend so much money on girls’ education? The students who you say came and poisoned the schools, they themselves, their wives, and their sisters, their daughters have received an education, so why should they start from Qom? If they wanted to take revenge on the girls, they could have started from another region.

– I had seen a tweet a few months ago that said to put naphthalene to close the schools, step on it, and your school will be closed for a week. I think they gave this plan, and now they are implementing it. I think the mischief of the children is not for the closure of schools, but there are bigger goals behind the issue.

-Yesterday when I went to school, the school was closed and the windows were shut, and the principal was saying everything is safe. Since I am the assistant deputy of the school, I was sitting next to the door in the hallway. A smell came, and the children were sent to the yard. No problem occurred for me and the children. One of the students pretended to be sick and wanted to blame it on another student. He said he had dizziness and nausea. But then he said he wanted to say that the same thing happened at our school.

– One thing our enemies want to instill is despair. In the past few times that there have been disturbances and poisonings, our country has been able to build several satellites and missiles and achieve various advancements, but these achievements were not highlighted. Foreign media have created so much despair against Iran that our media just rushed to clarify and say that the true story was like this.

This news agency concludes the discussion by stating that virtual space is the cause of these insecurities and quotes one of these children as saying:

“If we want to create a safe environment for teenagers and youth, first and foremost, the internet and virtual space must be managed. However, the virtual space plan was not implemented, and I hope this plan is revised, its shortcomings are addressed, and it is implemented so that we do not witness recent events. If we want to create a proper platform for teenagers and youth, the priority should be on virtual space, and until virtual space is not managed, the problems will not be solved.”

This report can be looked at from several angles:

1- Has the interviewee been chosen correctly?

An eyewitness is always a suitable choice for an interview, but in this particular case, instead of choosing children as eyewitnesses, the news agency could have approached teachers and school administrators. By selecting four children with headscarves, who are a minority among today’s student population, the news agency has shown a completely biased, unfair, and unjust approach in selecting the interviewee and instead of giving a fair platform to all spectrums of students, they have targeted specific interviewees. However, since the aim is to mislead the audience and convey the message of security apparatus through the language of children, they have gone after children. This is fundamentally illegal and unethical.

Journalists are not allowed to put children at risk, even for the sake of discovering the truth. Putting four children with their real identities in front of the camera and publishing the most biased analysis of security institutions from their mouths, with prior coordination or brainwashing, not only does not help uncover the truth, but it also puts their security and future at risk.

On the other hand, it is an action that undermines the credibility of the claims and the credibility of the media.

2- Have the questions been asked to uncover the truth and help facilitate free flow of information?

Fars News Agency did not publish the interviewer’s questions, but the answers make it clear that these questions were designed to elicit specific responses. Interviewing eyewitnesses is meant to convey their observations as those who have firsthand experience of an event, but their answers are more analytical than descriptive, indicating that the interviewer is not interested in discovering the truth or conveying the observations of the interviewees. Instead, the effort is to convey the message of security apparatus through the language of these children.

3- How does the interviewer influence the mindset of the audience?

Public reaction to an event is usually a result of information framing. For this reason, the journalist of Fars News Agency tries to create a mindset in the audience that:

– The chemical attack on schools has been carried out through deceived students and under the guidance of foreign enemies and infiltrators.

– The chemical attack on schools is an extension of the “Women, Life, Freedom” movement and a form of disturbance in the country.

– Enemies of Iran teach students through the virtual space how to poison schools and force them to close.

This repetitive and thread-like headline is the fixed version of security apparatus for suppressing freedom movements and demands for democracy.

The publication of this report one day after its “crime” was read by the leadership authority is actually a prelude to the broadcast of coerced confessions that we will soon witness in government media. Confessions of detainees who will be introduced as the perpetrators of these crimes.

Therefore, as an audience, if we are aware of how information is framed in the media, we are less likely to make mistakes and fall for disinformation and fake information. If we are not familiar with the tactics and framing of information in the media, the minimum we can do is not to trust the content of government media and check information from multiple and credible sources. Having critical thinking and serious doubts about the authenticity and accuracy of information from non-independent media is the way to counter such media.

Published at Iranwire

مرور رسانه‌ها؛ خبرگزاری فارس و جعل تراژدی مسمومیت‌های زنجیره‌ای از زبان کودکان

«مشاهده» و «مصاحبه»، دو ابزاری است که روزنامه‌نگاران برای سال‌های سال است که بر آن متکی بوده‌ و هستند، حتی زمانی که آن‌ها اطلاعات قابل‌اعتمادی در دست دارند، باز می کوشند به جنبه‌هایی از یک رویداد بپردازند که قابل مشاهده است و طرف‌های درگیر، قادر و مایل به صحبت در مورد آن هستند.

مصاحبه-گفتگو احتمالا مفیدترین ابزار تولید محتواست، ضمن اینکه سختی و پیچیدگی‌های اشکال دیگر روزنامه‌نگاری مثل روزنامه‌نگاری تحقیقی یا دیده‌بان را ندارد. اطلاعات ارائه شده در مصاحبه، معمولا قابل اتکا و منبع قابل استناد است، با وجود این، مصاحبه خالی از اشکال و خطا نیست. اینکه مصاحبه شونده کیست؛ چه چیزی پرسیده می‌شود؛ تاثیر زمان و مکان بر پاسخ‌ها چه می‌تواند باشد و یا خطای مصاحبه شونده در مراجعه به حافظه و یا در پاره‌ای موارد، عزم منبع برای گمراه کردن خبرنگار و مخاطب، مواردی است که می‌تواند اعتبار محتوای تولید شده را مخدوش سازد.

این چالش‌ها در حالتی است که خبرنگار بی‌طرف، حرفه‌ای و مستقل باشد. حال اگر خبرنگار خود در مصاحبه برخورد جانبدارانه داشته باشد، سوال‌ها را هدفمند و برای رسیدن به پاسخ‌های از قبل تعیین شده طراحی کرده باشد و یا مصاحبه شوند را عامدانه نامناسب انتخاب کرده باشد، خطاها به طریق اولی افزایش می‌یابد و محتوای تولیدی می‌تواند دیس‌اینفورمیشن و جعلی تلقی شود.

روشی که رسانه‌های حکومتی و دستگاه پروپاگاندا زیاد از آن بهره می‌جویند. برای نمونه، به این گزارش خبرگزاری «فارس» که روز ۱۶اسفند۱۴۰۱ با عنوان «ناگفته‌هایی از مسمومیت دانش‌آموزان از زبان نوجوانان/ در کانال‌های تلگرامی برای مسموم کردن دانش‌آموزان آموزش می‌دهند» نگاه کنید.

در این گزارش، خبرگزاری فارس، ۴ کودک و دانش‌آموز را به خبرگزاری فارس فراخوانده و با آن‌ها به گفت‌وگو نشسته است. خبرگزاری فارس سوال‌های خود را منتشر نکرده، جز یک سوال که در آخر گزارش آمده، روشن نیست چه پرسیده، فقط روایت این ۴ کودک از چگونگی مسمومیت دختران در مدارس و تحلیل آن‌ها از این رویداد را منتشر کرده است.

این ۴ کودک که همگی با پوشش چادر مشکی، به‌عنوان شاهدان عینی به این میزگرد فراخوانده شده‌اند، داستان را این‌گونه روایت کرده‌اند:

– اولین‌بار که این قضیه را شنیدم بهمن ماه بود. چون برادرم در دانشگاه قم تحصیل می‌کند و گفت در یک سری مدارس، دانش‌آموزان مسموم شدند. اول فکر کردم مثل باقی شایعات است که بین مردم پراکنده می‌شود تا باعث تضعیف روحیه مردم شود. تا اینکه هفته پیش خبری را شنیدم که برای دانش‌آموزان قمی، این اتفاق افتاده است. اول از همه جنبه‌های مختلف قضیه را بررسی کردم. چون آدمی نیستم که ساده از کنار این موضوع رد شوم و ساده قبول کنم. در موردش تحقیق کردم و دیدم واقعا ماه‌های قبل این اتفاقات افتاده است. ولی تازگی‌ها رسانه‌ای شده است. همان علائم سرگیجه، سوزش گلو و یک کم بی‌حسی بود.

حضرت آقا می‌گویند امسال با تلاش خیلی زیادی داریم پیشرفت می‌کنیم و موتور علم ما هر لحظه سریع‌تر می‌شود. دشمن این را نمی‌خواهد یعنی می‌خواهد ما را از تحصیل و علم‌مان دور کند و اینکه موثر در جامعه هستیم کمرنگ شود. یعنی زندگی را برای آدم‌ها سخت کنند و بگویند هر اتفاقی که می‌افتد یک نشانه است تا حکومت سرنگون شود. از آنجایی که بچه‌ها در کلاس ما می‌گفتند که بچه‌ها می‌میرند و باعث می‌شود تا آخر عمر فلج شوند، وقتی که شایعات را می‌شنیدم، اولین کاری که می‌کردم این بود برایشان روشنگری کنم که چرا این اتفاق افتاده است؟ سابقه منافقان در این کار چه بوده است؟

حتی رفتم تاریخچه این ماجرا را خواندم که سال ۱۳۸۲، عین این ماجرا افتاده است، یا در افغانستان هم عین این اتفاقات افتاده است. هدف دشمن این است که بگویند این‌ها به دختران اهمیت نمی‌دهند و ارزش زن برایشان مهم نیست و شما را از آزادی حقیقی دور نگه می‌دارند. در حالی که این موضوع اصلا درست نیست و آن‌ها آن چیزی که خودشان می‌خواهند را به ما تلقین می‌کنند. به نظر من، نقش یک زن مجاهد، زن شیعه، زن مسلمان در این موارد این است که اول از همه سعی کند، تبیین کند. تبیین یک فریضه قطعی و فوری است که باید هر چه سریع‌تر انجام شود و کشور ما در رسانه خیلی عقب است. تازه داریم این عقب ماندگی‌ها را جبران می‌کنیم اگر قرار باشد با همین سرعت علم و پیشرفت جلو برویم قطعا ایران در صدر کشورهای پیشرفته قرار می‌گیرد و حتی دشمن نمی‌تواند به آن نگاه چپ کند.

– امروز در مدرسه خودمان یکی از دانش‌آموزان، اسپری فلفل و الکل آورده بود. می‌خواست که با هم مخلوط کند و بگوید که مدرسه ما را هم زدند و می‌خواهند همه ما را بکشند. من و یکی از دانش‌آموزان متوجه شدیم و به مدیریت خبر دادیم که او را به آموزش‌و‌پرورش بردند. در یکی از گروه‌های تلگرامی به او گفته بودند که این کار را بکنید و اسپری‌های مختلف را مخلوط کرده و در کلاس‌ها پخش کنید تا فکر کنند که جمهوری اسلامی نمی‌خواهد دختران تحصیل کنند. به او گفته بودند که اگر این کار را بکنی، ۲۰۰ هزار تومان به تو می‌دهیم. من هم گفتم ما ۴ برابر این مبلغ را می‌دهیم، چرا می‌خواهی این کار را بکنی. جان دوستانت و همکلاسی‌هایت برایت آنقدر بی‌ارزش است که می‌خواهی این کار را انجام دهی؟ گفت: این کشور ارزش ماندن ندارد.

– وقتی دانش‌آموزان، قضیه مسمومیت را در کلاس مطرح کردند، معلم هیچ نظری نداشت، از من نظر پرسیدند. گفتم از نظر من، این مسمومیت‌ها یک نقشه است چون کشور را از پیشرفتش عقب بیندازند. ما کم بانوی مجاهد که نقش مهمی را در کشور ایفا کرده است، نداشتیم. دکتر و مهندس در زمینه‌های مختلف داشتیم.

– زنگ آخر بود. کل بچه‌های مدرسه در نمازخانه بودند چون جشن داشتیم و قرار بود نیم ساعت آخر کلاس داشته باشیم، که این اتفاق افتاد. بچه‌ها جو می‌دادند که بو می‌آید و تب داریم که تب داشتند. البته بو می‌آمد و بویی شبیه تن‌ماهی و بوی آمپول می‌آمد. یکی از بچه‌های کلاس بغلی هم حالش یک کم بد شد،‌ اما صورتش را شستند و بهتر شد. آمبولانس نیامد و همه به خانه رفتیم. الان که گردن نظام انداختند و می‌گویند چون دخترها اعتراض کردند، می‌خواهند از دخترها انتقام بگیرند و دوست دارند که دخترها تحصیل نکنند. اما من می‌گویم حکومتی که دوست ندارد دخترهایش تحصیل کنند، چرا باید این همه مدرسه دخترانه بسازد، این همه معلم مدارس دخترانه استخدام کند و این همه برای تحصیل دختران خرج کند؟ طلبه‌هایی که می‌گویید آمده‌اند و مدارس را مسموم کردند، خودشان، همسر و خواهرهایشان، دخترهایشان تحصیل کرده هستند و اصلا چرا باید از قم شروع کنند؟ اگر می‌خواستند از دختران انتقام بگیرند، می‌توانستند از یک منطقه دیگر شروع کنند.

– یک توییتی را چند ماه پیش دیده بودم که برای اینکه مدارس تعطیل شود، نفتالین بگیرید، با پا روی آن بزنید، یک هفته مدرسه‌تان تعطیل می‌شود. فکر می‌کنم این طرح را دادند و حالا در حال عملی کردن آن هستند. فکر می‌کنم شیطنت بچه‌ها برای تعطیلی مدرسه نیست، بلکه اهداف بزرگتری پشت قضیه است.

– دیروز وقتی به مدرسه رفتم. در مدرسه و پنجره‌ها بسته بود و مدیر می‌گفت همه چیز امن است. چون دستیار معاون مدرسه هستم، کنار در سالن نشسته بودم. یک بویی آمد و بچه‌ها به حیاط فرستاده شدند. برای من و بچه‌ها مشکلی پیش نیامد. یکی از دانش‌آموزان خودش را به مریضی زد و می‌خواست این اتفاق را گردن یکی از دانش‌آموزان بیندازد. می‌گفت سرگیجه و حالت تهوع دارم. ولی بعد گفت می‌خواستم بگویم در مدرسه ما هم اتفاق افتاده است.

– یک چیزی که دشمنان ما می‌خواهند جا بیندازند، القای ناامیدی است. کشور ما در این چند وقت که اغتشاشات و مسمومیت‌ها پیش آمده بود، توانست چندین ماهواره و موشک بسازد و پیشرفت‌های مختلفی دست یابد، اما به این دستاوردها پرداخته نشد؛ رسانه‌های خارجی آنقدر علیه ایران القای ناامیدی کردند که رسانه‌های ما فقط قرصت کردند که شفاف‌سازی کنند و بگویند داستان واقعی به این شکل بوده است.

این خبرگزاری در پایان، بحث را اینگونه جمع‌بندی کرده که فضای مجازی مسبب این ناامنی‌هاست و به نقل از یکی از این کودکان آورده:

«اگر بخواهیم نوجوانان و جوانان را در یک محیط امن قرار دهیم، اول از همه باید اینترنت و فضای مجازی مدیریت شود؛ اما طرح فضای مجازی به اجرا نرسید و امیدوارم این طرح ویرایش شده و ایراداتش برطرف شود و اجرا شود تا شاهد جریاناتی مانند جریانات اخیر نباشیم. اگر می‌خواهیم یک بستر درستی برای نوجوانان و جوانان ایجاد شود، اولویت باید روی فضای مجازی باشد و تا وقتی فضای مجازی مدیریت نشود، مشکلات حل نمی‌شود.»

به این گزارش از چند زاویه می‌توان نگاه کرد:

۱- آیا مصاحبه شونده درست انتخاب شده است؟

شاهد عینی، همواره یکی از انتخاب‌های مناسب برای مصاحبه است، اما در این مورد خاص، به‌جای انتخاب کودکان به‌عنوان شاهدان عینی، این خبرگزاری می‌توانست سراغ معلمان و مدیران مدارس برود. انتخاب ۴ کودک با پوشش چادر که اقلیتی در میان نسل امروز دانش‌آموزان کشور هستند، یعنی خبرگزاری برخوردی کاملا جانبدارانه، ناعادلانه و غیرمنصفانه در انتخاب مصاحبه شونده داشته و به‌جای دادن تریبون به‌طور عادلانه به همه طیف‌های دانش‌آموزان، هدفمند مصاحبه شونده را دست‌چین کرده است. ولی چون هدف گمراه کردن مخاطبان و انتقال پیام دستگاه‌های امنیتی از زبان کودکان است،‌ سراغ کودکان رفته‌اند. کاری که از اساس غیرقانونی و غیر اخلاقی است.

روزنامه‌نگاران مجاز نیستند کودکان را در معرض خطر قرار دهند، حتی برای کشف حقیقت. اینکه ۴ کودک را با هویت واقعی مقابل دوربین قرار دهی و جانبدارانه‌‌ترین تحلیل نهادهای امنیتی را از زبان آن‌ها با هماهنگی قبلی یا شستشوی مغزی منتشر کنی، نه تنها کمکی به کشف حقیقت نمی‌کند؛ بلکه امنیت و آینده آن‌ها را به‌خطر می‌اندازد.

از سوی دیگر، کاری است که اعتبار ادعاها و اعتبار رسانه را زیر سوال می‌برد.

۲- آیا پرسش‌ها در راستای کشف حقیقت و کمک به جریان آزاد اطلاع‌رسانی پرسیده شده است؟

خبرگزاری فارس، پرسش‌های مصاحبه کننده را منتشر نکرده، ولی پاسخ‌ها روشن است که این پرسش‌ها برای رسیدن به پاسخی مشخص طرح شده است. مصاحبه با شاهدان عینی برای انتقال مشاهدات آن‌ها به‌عنوان کسانی که تجربه دست اول از یک رویداد دارند صورت می‌گیرد، ولی پاسخ‌های آن‌ها بیش از آنکه توصیفی باشد، تحلیلی است و نشان می‌دهد که مصاحبه کننده در پی کشف حقیقت و انتقال مشاهدات مصاحبه شوندگان نیست، بلکه تلاش بر این است که پیام دستگاه‌های امنیتی از زبان این کودکان منتقل شود.

۳- مصاحبه کننده چگونه بر ذهنیت مخاطب تاثیر می‌گذارد؟

واکنش عمومی نسبت به یک واقعه معمولا نتیجه فریم‌بندی اطلاعات است. به‌ همین دلیل، خبرنگار خبرگزاری فارس می‌کوشد این ذهنیت را در مخاطب ایجاد کند که:

-حمله شیمیایی به مدارس، از طریق دانش‌آموزان فریب خورده و با هدایت دشمن خارجی و عوامل نفوذی آن‌ها صورت گرفته است.

-حمله شیمیایی به مدارس ادامه جنبش «زن، زندگی، آزادی» و نوعی اغتشاش‌آفرینی در کشور است.

-بدخواهان ایران از طریق فضای مجازی به دانش‌آموزان آموزش می‌دهند که چگونه با مسموم کردن فضای مدارس، مدارس را به تعطیلی بکشانند.

این خط خبری تکراری و نخ نما شده، نسخه ثابت دستگاه‌های امنیتی برای سرکوب جنبش‌های آزادی و دموکراسی خواهانه است.

انتشار این گزارش درست یک روز پس از «جنایت» خواندن آن، توسط مقام رهبری، در واقع مقدمه‌چینی برای پخش اعترافات اجباری است که به‌زودی در رسانه‌های حکومتی شاهد آن خواهیم بود. اعترافات دستگیر‌شدگانی که به‌عنوان عوامل این جنایات معرفی خواهند شد.

بنابراین به‌عنوان مخاطب، اگر نسبت به نحوه فریم‌بندی اطلاعات در رسانه‌ها آگاه باشیم، کمتر دچار اشتباه شده و فریب دیس‌اینفورمیشن و اطلاعات جعلی را نمی‌خوریم. چنانچه با تاکتیک و نحوه فریم‌بندی اطلاعات در رسانه‌ها آگاهی نداریم، حداقل کاری که می‌توان کرد، اعتماد نکردن به محتوای رسانه‌های حکومتی و چک کردن اطلاعات از منابع متعدد و معتبر است. داشتن تفکر انتقادی و داشتن تردید جدی نسبت به اصالت و درستی اطلاعات رسانه‌های غیر مستقل، راه مقابله با چنین رسانه‌هایی است.